Les colophons de Siméon de Płndzahank‘ du point de vue du problème de l’identité

Authors

  • Azat Bozoyan Institut d’études orientales de l’Académie Nationale des Sciences de la République d’Arménie, Yerevan, Armenia

Keywords:

Simeon of Plndzahank, Georgian and Armenian Church, Somkhiti, Colophon of manuscrit, translated literature

Abstract

For the medievalist, the cultural world of the Caucasus presents a multifaceted and littlestudies issue of national identity. The material for my publication is the colophon records, associated with the literary activity of the translator Simeon of Plndzakhank’. In the 13th century, he translated from Georgian into Armenian the works of Proclus Diadochus, John Sinaiticus, etc. Memorable records of these translations contain exclusive records of several episodes of the activities of the famous translator. According to the surviving records, monk Simeon worked in the monastery of Gugark province or, as he notes, in the region of Lore (according to Georgian medieval sources – in the region of Somkhiti). This monastery came under the control of the Georgian Church in the 13th century through the intervention of Ivane Zakarian. Simeon was a Chalcedonian by confession, so he worked in the Church of ‘Georgians’. However, in his colophons he stressed: ‘For this purpose I have translated this [work], so that [the literature of] my people may have no gaps’ (‘յայն սակս թարքմանեցի, զի մի պակաս եղիցի սա յազգէս մերմէ’).

References

Abouladzé, I. 1985a. rust‘avlis xanis k‘art‘velidan nat‘argmni mcerlobis żeglebi (Monuments d’écriture traduits du géorgien de l’époque Rustaveli), dans: Abouladzé 1985b: 17-28 (en géorgien).

Abouladzé, I. 1985b. šromebi, t. IV (Travaux, t. IV). Tbilisi: Metsniereba (en géorgien).

Ahrweiler, H., Laiou, A.E. (éd.) 1998. Studies on the Internal Diaspora of the Byzantine Empire. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection – Harvard University Press.

Akinian, P.N. 1951. Simēon Płnjahanec‘i ew ir t‘argmanut‘iwnnerǝ vrac‘erenē (Siméon de Płndzahank et ses traductions du géorgien) (Azgayin Matenadaran ČKD / Maténadaran National 164). Vienne: Imprimerie Mekhitariste (en arménien).

Akinian, P.N. 1956. Nersēs Lambronac‘i ark‘episkopos Tarsoni. Keank‘n ew grakan vastaknerǝ handerj azgakanut‘eamb Pahlawuneac‘ ew Lambroni Het‘meanc‘ (Nerses Lambronatsi, Archevêque de Tarse. Vie et 43 Voir : Bartʻikyan 1973: 68-72. 44 Cf. ausssi Peeters 1950: 160-164. activités littéraires avec le géneologie Pahlavides et Hetumides de Lambron) (Azgayin Matenadaran ČHT‘ / Maténadaran National 179). Vienne: Mxit‘aryan tparan/Tipographie de Mekhitaristes (en arménien).

Aleksidze, Z. 2016. k‘ristianuli kavkasia. Istoriul-p‘ilologiuri żiebani, t. 3 (Caucase chrétien. Recherche historicophilologique, t. 3). Tbilisi: Khelnatsertaerovnuli c‘entri (en géorgien).

Aroutiunova-Fidanian, V.A. 2013. Armjane-xalkedonity. Terminologija (Les Arméniens Chalcédonites. Terminologie). Messager de l’Université Orthodoxe des Sciences humaines de Sviato-Tikhon III : Philologie 5(35): 9-20 (en russe).

Bart‘ikyan, H. 1973. Mec Lavrayi aṙaǰnord (pṙotos) T‘eoktistosi hayeren storagrut‘yunǝ (At‘onum hay k‘ałkedonakanneri gorcuneut‘yan harc‘i šur˜) / (La signature en arménien de Théoctistos, le prieur (protos) du Grand Monastère (sur la question des activités des Chalcédonites arméniens à Athos)/). BMat 11: 68-72 (en arménien).

Bozoyan, A. 2010. Otar t‘argmanič‘nerǝ hay matenagrut‘yan me˜ (Les traducteurs étrangers dans la littérature arménienne), dans : Ter-Vardanyan 2010: 273-281 (en arménien).

Bozoyan, A. 2012. Le traducteur Siméon de Plandzahank et la question de l’identité nationale, dans : Dokhtorichvili et al. 2012: 164-172.

Bozoyan, A. 2020. Sew leṙneri vanakan hamalirnern ǝst Ł. Ališani teładrut‘ean (Les complexes monastiques des Montagnes Noires selon la localisation de Ł. Alichan). Bazmavep 178: 294-303.

Catalogue 1888. Die Handschriften-Verzeicnnisse königlichen Bibliothek zu Berlin, zehnten Band. Verzeichniss der Handschriften von Dr. N. Karamianz. Berlin, A. Asher & Co.

Catalogue 1967. Mayr C‘uc‘ak jeṙagrac‘ Srboc‘ Yakobeanc‘, hator erkrord. Kazmec‘ Norayr eps. Połarean (Grand Catalogue des Manuscrits du Monastère Saint-Jacques de Jérusalem, t. II. Rédigé par l’évêque Norayr Pogharian). Jérusalem: Imprimerie Saint-Jacques (en arménien).

Catalogue 2008. Mayr c‘uc‘ak hayerēn jeṙagrac‘ Maštoc‘i anuan matenadarani, hator D. Kazmec‘in A. K‘eōškerean, K. Suk‘iasean, Y. K‘eōsean, xmbagrut‘eamb` P‘. Ant‘abeani, Y. K‘eōseani, A. Łazaroseani, T. Šahē k‘hy. Hayrapeteani, c‘ankerǝ kazmec‘` V. Devrikeanǝ (Catalogue Général des manuscrits arméniens du Maténadaran Machtots, vol. IV. Compilation par A. Keuchkéryan, K. Soukiassyan, Y. Kéosséyan, sous la rédaction de P. Antabyan, Y. Kéosséyan, A. Ghazarossyan, P. Chahé Hayrapétyan ; les listes ont été dressées par V. Devrikyan). Erevan: « Nairi » et les Éditions de l’Université d’État d’Erevan (en arménien).

Colophon 1988. Hayeren jeṙagreri hišatakaranner E - ŽB dd. Ašxatasirut‘yamb A.S. Mat‘evosyani (Les colophons des manuscrits arméniens. Ed. A.S. Matʻevosyan). Erevan: Maison d’éditions de l’AS de la RSSA.

Dadoyan, S.B.2011. The Armenians in the Medival Islamic World. Paradigms of Interaction Seventh to Fourteenth Centuries, vol. 1: The Arab Period in Armīnyah Seventh to Eleventh Centuries. New Brunswick – New Jersey: Transaction Publishers.

Djobadze, W.Z. 1976. Materials for Study of Georgian Monasteries in the Western Environs of Antioch on the Orontes (CSCO 372, Subsidia, tomus 48). Louvain: Secrétariat du CorpusSCO.

Dokhtorichvili, M., Dédéyan, G., Augé, I. (éd.) 2012. Actes du colloque « L’Europe et le Caucase. Les relations interrégionales et la question de l’identité ». Tbilissi: Édition Université d’État Ilia.

Garsoïan, N. 1998. The problem of Armenian integration into the Byzantine Empire, dans : Ahrweiler, Laiou 1998: 53-124.

Garsoïan, N. 1999. L’Église Arménienne et le grand schisme d’Orient, Louvain, dans « Aedibus Peeters » (CSCO, vol. 574, subsidia t. 100) ; rezumé de ce livre voir: Zékian, P.L. 2016. Etchmiadzin 2: 129-139.

Harout‘younyan, E. 1985. Mxit‘ar Ayrivanec‘i (kyank‘n u stełcagorcut‘yunǝ) / Mxitʻar Airivanécʻi (vie et oeuvre)/). Erevan: Maison d’éditions de l’AS de la RSS d’Arménie (en arménien).

Kekelidzé, K. 1945a. celt‘aġric‘xva żvel sak‘art‘veloši (Chronoplogie dans l’ancienne Géorgie), dans :

Kekelidzé 1945b: 325-341 (en géorgien).

Kekelidzé, K. 1945b. etiudebi, t. II (Études, t. II). Tbilisi: Metsniereba (en géorgien).

Lidov, A. 1991. The Mural Paintings of Akhtala. Moscow: Nauka.

Marr, N. 1906. Arkaun, mongol’skoe nazvanie xristian v svjazi s voprosom ob armjanax-xalkedonitax (Arkaoun, nom mongol des chrétiens à propos de la question des Arméniens-Chalcédonites). Byzantina Xronika/ Vizantijskij Vremennik XII/1-2. Appendice: 31-40 (en russe).

Melikset-Bek, L. 1928. «č‘rdilo mxaret‘a somext‘a możġvarni» da mat‘i vinaoba, somex k‘art‘velt‘a urt‘iert‘oba sakit‘xebt‘an dakavširebit‘, tbilisi, 1928 [pour la traduction arménienne, cf. Melikset‘-Bek, L. 2016. «Vardapetk‘ Hayoc‘ Hiwsisayin kołmanc‘» ev nranc‘ ink‘nut‘yunǝ. hay-vrac‘akan haraberut‘yunner (patmakan hetazotut‘yan p‘orj), vrac‘erenic‘ t‘argmanec‘ Hr. Bayramyanǝ (Les archimandrites arméniens du Nord » et leur identité : Relations arméno-géorgiennes (tentative de recherche historique)/), traduit du géorgien par Hr. Bayramyan). St. Etchmiadzine: Publication du Siège Patriarcal de St. Etchmiadzine, 2016.

Mécérian, J. 1964. Expédition archéologique dans l’Antiochène Occidentale (Mélanges de l’Université Saint Joseph XL/1). Beyrouth: Imprimerie catholique.

Mouradyan, K. 1991. Grigor Nyusac‘u hayeren t‘argmanut‘yunneri harc‘i šurǰ (Sur la question des traductions arméniennes de Grégoire de Nysse). LHG 3(579): 101-110 (en arménien).

Mouradyan, P. 1997. Hayastani vrac‘eren arjanagrut‘yunnerǝ: ałbyuragitakan k‘nnut‘yun (Inscriptions géorgiennes d’Arménie : Examen des Étude de la source) (Armeno-Georgica 1). Erevan: Maison d’édition de l’Université d’Erevan (en arménien).

Mouradyan, P. 2011. ŽA-ŽG dareri hay-vrac‘akan davanakan xndirnerǝ ev Mxit‘ar Goši «aṙ vrac‘isn» t‘ułt‘ǝ. Ałbyuragitakan k‘nnut‘yun ev bnagrer (Les problèmes confessionnels arméno-géorgiens des XIe-XIIIe siècles et l’épître « aux Géorgiens » de Mkhitar Goch. Études de sources et de textes).St. Etchmiadzine: Éditions du Saint-Siège d’ Etchmiadzine (en arménien).

Mouradyan, P. 2012a. Xronologija sistem letoisčislenij po armjanskim istočnikam (Éra po R.X.) / (Chronologie des systèmes de chronologie selon les sources arméniennes), dans : Muradean 2012b: 120-132 (en russe).

Mouradyan, P. 2012b. Kovkasean mšakut‘ayin ašxarhǝ ew Hayastanǝ, prak B (Le monde culturel caucasien et l’Arménie, Tome, II). Erevan: Maison d’éditions « Guitoutioun » de l’AS de la RA (en arménien).

Oudenrijn, M.A., von den 1960. Linguae Haicanae Scriptores Ordinis Praedicatorum, Congregationis Fratrum et FF. Armenorum Ord. S. Basilii citra mare consistentium quotquot huc usque innotuerunt. Bern – München: Francke Verlag.

Peeters, P.P.1950. Le tréfonds oriental : de l’hagiographie byzantine. Bruxelles: Société des Bollandistes.

Prokl 2016. prokle diadoxosi, kavširni ġmrt‘ismetquelebit‘ni da ioane ganmartebebi. somxuri versia, III. tek‘sti gamosac‘emad moamzada, gamokvleva duart‘o m. rap‘avam, kritikuli aparati da lek‘sikoni moamzades m. rap‘avam, x. gap‘rindašvilma da i. xositašvilma, t‘bilisi, 2016 / Prokł Diadoxosi Šałkapk‘ astuacabanakank‘ ev Ioannē Petricii Lucmunk‘. hayeren t‘argmanut‘yun, III. Hetazotut‘yunǝ havelel ev tek‘stǝ tpagrut‘yan ē patrastel M. Ṙap‘avan, k‘nnakan aparatǝ ev baṙaranǝ patrastel en M. Ṙap‘avan, X. Gap‘rindašvilin ev I. Xositašvilin (La Théologie conjonctive de Proclus Diadochus et l’Analyse de Ioannes Petritsi. Traduction arménienne, III. La recherche a été ajoutée et le texte a été préparé à l’impression par M. Rapava, l’appareil critique et le dictionnaire ont été préparés par M. Rapava, K. Gaphrindachvili et I. Khossitachvili). Tbilisi: Korneli Kekelidze National Centre of Manuscripts.

Raphava, M. 2009. somxuri monop‘izitebis cinaaġmdeg k‘art‘ul mcerlobaši arsebuli nacarmoebebis stilistika (Stylistique des oeuvres en écriture géorgienne contre les monophysites arméniens), in: bizantinilogia sak‘art‘veloši / Byzantinologie en Géorgie 2: 615-624.

Tasean, h.Y.v. 1895. Nemesiosi Yałags bnut‘ean mardoy (Némésius, De la nature humaine), dans : Matenagrakan manr usumnasirut‘iwnk‘, hetazotut‘iwnk‘ ew bnagirk‘, masn A (Études littéraires mineures : Les recherches et les textes, I) (Azgayin Matenadaran ŽZ / Maténadaran National 16). 1-22. Vienne: Imprimerie Mekhitariste (en arménien).

Ter-Vardanyan, G. (éd.) 2010. Levon Xač‘ikyan-90. Nyut‘er Matenadarani himnadir tnōreni cnndyan innsunamyakin nvirvac mi˜azgayin gitažołovi (9-11 hoktemberi 2008) /(Lévon Khatchikian-90. Sujets de la conférence internationale consacrée au 90e anniversaire du directeur-fondateur du Maténadaran (9-11 octobre 2008)/). Erevan: Éditions Nairi (en arménien).

Xacikyan, L., Avagyan, S. 1977. K‘ṙnayi hogevor-mšakut‘ayin kentronǝ ev Hovhannes K‘ṙnec‘u gitakan gorcuneut‘yunǝ (Le centre spirituel et culturel de Krna et l’activité scientifique de Hovhannes de Krna), dans : Yovhannēs K‘ṙnec‘i, Yałags k‘erakanin. Bnagirǝ hratarakutyan patrastec‘ L.S. Xač‘ikyanǝ, neracut‘yunǝ L.S. Xač‘ikyani ev S.A. Avagyani), dans : Hovhannes de Krna, Sur la grammaire. Le texte a été préparé à la publication par L.S. Khatchikyan, Introduction par L.S. Khatchikyan et S.A. Avakyan): 5-51. Erevan: Maison d’édition de l’Académie des Sciences de la RSSA (en arménien).

Zeibt, W. 1974. Kynarios – Ein ‘Neuer’ Wurdenträger am Hof des Byzantischen Kaisers. Die Lösung der Probleme um das Armenische Կենառ mit Hilfe Byzantinischer Bleisiegel. HA 98: 369-380.

Published

17/12/2025

How to Cite

Bozoyan, A. (2025). Les colophons de Siméon de Płndzahank‘ du point de vue du problème de l’identité. ARAMAZD: Armenian Journal of Near Eastern Studies, 19, 78–88. Retrieved from https://archaeopresspublishing.com/ojs/index.php/aramazd/article/view/3293

Similar Articles

<< < 2 3 4 5 6 7 8 9 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.